Xe kéo (hay còn gọi là xe tay) là một loại phương tiện vận tải bằng sức người: một người chạy và kéo theo một cái xe hai bánh trên đó chở một hoặc hai hành khách. Loại xe này có nguồn gốc ở châu Á, nơi mà vào thời phong kiến, thuộc địa, xe kéo được dùng chủ yếu làm phương tiện giao thông cho tầng lớp thượng lưu trong xã hội. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, xe kéo đã bị cấm tại nhiều nước châu Á do nhiều tai nạn đã xảy ra.
Tìm hiểu về lịch sử của chiếc xe kéo, người ta cho rằng loại xe này đã ra đời vào đầu kỷ nguyên Minh Trị tại Nhật Bản, vào khoảng năm 1869. Hồi đó, những gia đình khá giả có thể tậu một chiếc xe do người làm kéo đi những lúc cần di chuyển, thay vì phải đi bộ.
Xxe kéo – tiếng Anh là Rickshaw, tiếng Pháp là Pousse-Pousse – bắt nguồn từ tiếng Nhật “Jinrikisha” trong đó ghép bởi “jin” (con người, nhân), “riki” (sức lực) và “sha” (xe). Như vậy, “Jinrikisha” là loại xe chạy bằng sức kéo của con người.
Nhiều thành phố phương Tây như New York, London, Toronto cũng sử dụng loại xe này, nhưng với mục đích phục vụ khách du lịch.
Năm 1883, chiếc xe kéo được xuất hiện lần tại Hà Nội do Thống sứ Jean Thomas Raoul Bonnal cho đem từ bên Nhật qua.[cần dẫn nguồn] Gần 15 năm sau, Sài Gòn mới biết tới loại xe kéo này.
Năm 1884, một nhà thầu Pháp cho sản xuất khoảng 50 chiếc xe kéo cung cấp cho cả miền Bắc. Từ đây, chiếc xe kéo dần dần trở nên quen thuộc tại Hà Nội. Sau đó, một hãng cho thuê xe kéo được thành lập. Hành khách phải giữ chỗ trước một ngày nếu muốn được thuê. Thời kì đầu, những chiếc xe kéo đầu tiên có bánh xe bằng sắt, chạy không êm. Tuy nhiên chúng vẫn là biểu tượng cho sự giàu có và uy quyền của chủ xe trong khi dân thường đi lại chủ yếu bằng đi bộ.
Chiếc xe kéo đã được coi là biểu tượng của sự phân biệt giai cấp và bóc lột người lao động (Điển hình là trong truyện ngắn Người ngựa - ngựa người của Nguyễn Công Hoan). Nó đã bị chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cấm sử dụng sau khi Việt Nam giành được độc lập vào năm 1945, và đến nay vẫn chưa quay trở lại.
Và cùng với thời gian, sự xuất hiện của xe xích lô tại Việt Nam, từ thập niên 1940 đã thay thế xe kéo.
