n
 
(Không hiển thị phiên bản của cùng người dùng ở giữa)
Dòng 1: Dòng 1:
Từ thời Lý, múa rối nước đã trở thành trò diễn dân gian đặc sắc của dân tộc ta. Văn bia chùa Đọi (1121) từng kể về cảnh múa rối nước khá sinh động ở kinh thành Thăng Long.
+
Múa rối hầu như dân tộc nào cũng có, còn múa rối nước thì có lẽ chỉ có riêng ở Việt Nam. Nghệ thuật múa rối nước xuất hiện từ thời Lý (1009 - 1225).
  
Làng Đào Thục (xã Thụy Lâm, Đông Anh) là một trong những cái nôi múa rối nước ở Việt Nam.
+
[[File:Congdongviet_net_-200330-170325.PNG]]
  
Rối nước diễn trên mặt nước ao, hồ, trước một nhà thủy đình dựng bằng tre nứa, buông mành kín làm hậu trường cho người biểu diễn ra trò.
+
Chứng tích về sự ra đời của rối nước còn lưu lại ở nhiều nơi, ví dụ như nhà Thuỷ Đình (hồ Long Trì - Chùa Thầy). Văn bia còn ghi lại "giữa dòng nước lung linh, một chú rùa vàng nổi lên đội ba hòn núi..." hay "chim có sừng họp nhau thành đội..."
  
Con rối làm bằng gỗ, sơn son thếp vàng, được điều khiển từ xa bằng bộ máy tinh xảo đặt ngầm dưới nước. Có trò phải dùng 8 - 9 nghệ nhân điều khiển kết hợp. Nghệ nhân phải lội đứng dưới nước cử động các con sào, dây, gậy để làm cho con rối tung tăng bơi lội, chạy nhảy, người bơi thuyền câu cá, úp nơm, bắt vịt, xay lúa giã gạo, quăng chài cho đến phất cờ nổ pháo, rồng vàng phun nước, chém đứt đầu hổ... Ngoài các trò lẻ, múa rối còn diễn tích cổ về Lê Lợi, Hai Bà Trưng, Đinh Bộ Lĩnh...
+
Ngày trước, những người làm nghề múa rối thường tổ chức thành phường rối. Mỗi phường rối có khoảng bảy, tám chục người do một ông trùm đứng đầu để điều hành công việc. Trong một phường chỉ khoảng 20 người hoạt động nghệ thuật thực sự, số còn lại phục vụ cho phường hoạt động biểu diễn. Phường rối vừa là một tổ chức hoạt động nghệ thuật nghiệp dư, vừa là một tổ chức tương tế. Hàng năm, phường rối làm lễ tế tổ và nhận thêm người mới. Người mới được kết nạp mang trầu, rượu đến lễ tổ, trình phường thề giữ bí mật nhà nghề. Lệ không nhận phụ nữ vào phường, sợ khi lấy chồng xa mang theo bí truyền múa rối của phường.
  
Diễn rối nước có dàn nhạc dân tộc dạo nền và đệm cho người hát theo làn điệu chèo, dân ca. Các tích trò còn có lời thoại theo nhân vật.
+
Một vở rối nước thường nhiều "nhân vật". Mỗi "nhân vật" (con rối) là một tác phẩm điêu khắc dân gian, mang dáng vẻ khác nhau, thể hiện tính cách cũng khác. Con rối được làm bằng gỗ, bên ngoài phủ sơn ta để chống thấm nước. Nhân vật tiêu biểu nhất của rối nước là chú tễu với thân hình tròn trĩnh và nụ cười hóm hỉnh lạc quan.
  
Vai giáo trò của phường Đào Thục là Ba Khí, khác với chú Tễu của các phường rối Thạch Thất (Hà Tây) và Nguyên Xá (Thái Bình).
+
[[File:Congdongviet_net_-200330-170315.PNG]]
  
Nghệ thuật múa rối nước rất độc đáo, đòi hỏi không ngừng sang tạo, luôn phát minh vai rối mới, trò mới mang tính cách riêng biệt của từng phường.
+
Vùng đồng bằng Bắc bộ có nhiều ao, hồ đã trở thành những sân khấu múa rối nước vô cùng sinh động. Bờ ao, hồ là nơi khán giả quây quần xem biểu diễn vào những ngày hội hè, đình đám. Buổi diễn bắt đầu là chú tễu ra giới thiệu. Với bộ mặt nghịch ngợm, trang phục ngộ nghĩnh, hai tay chỉ trỏ, miệng hát lời "dọn đám" chú tễu mang lại tràng cười sảng khoái ngay từ phút đầu. Nghệ nhân khi biểu diễn phải ngâm mình dưới nước để điều khiển con rối thông qua máy sào, máy dây. Nhạc đệm cho cuộc diễn là bộ gõ gồm trống, mõ, thanh la...
  
 +
Kho tàng các vở rối nước rất lớn và ngày càng được bổ sung nhiều vở diễn mới có nội dung thích hợp với cuộc sống đương đại và sở thích của khán giả. Nghệ thuật rối nước Việt Nam là một loại hình sân khấu cổ truyền độc đáo được ưa chuộng ở trong nước và từng biểu diễn ở nhiều quốc gia.
 +
 +
[[Thể_loại:Nghệ_thuật_Việt_Nam]]
 
[[Thể_loại:Văn_hóa_Việt_Nam]]
 
[[Thể_loại:Văn_hóa_Việt_Nam]]
 
[[Thể_loại:Múa_hát]]
 
[[Thể_loại:Múa_hát]]
 
[[Thể_loại:Trò_diễn]]
 
[[Thể_loại:Trò_diễn]]
 +
[[Thể_loại:Đặc_trưng_Việt_Nam]]

Bản hiện tại lúc 02:45, ngày 31 tháng 3 năm 2020

Múa rối hầu như dân tộc nào cũng có, còn múa rối nước thì có lẽ chỉ có riêng ở Việt Nam. Nghệ thuật múa rối nước xuất hiện từ thời Lý (1009 - 1225).

Congdongviet net -200330-170325.PNG

Chứng tích về sự ra đời của rối nước còn lưu lại ở nhiều nơi, ví dụ như nhà Thuỷ Đình (hồ Long Trì - Chùa Thầy). Văn bia còn ghi lại "giữa dòng nước lung linh, một chú rùa vàng nổi lên đội ba hòn núi..." hay "chim có sừng họp nhau thành đội..."

Ngày trước, những người làm nghề múa rối thường tổ chức thành phường rối. Mỗi phường rối có khoảng bảy, tám chục người do một ông trùm đứng đầu để điều hành công việc. Trong một phường chỉ khoảng 20 người hoạt động nghệ thuật thực sự, số còn lại phục vụ cho phường hoạt động biểu diễn. Phường rối vừa là một tổ chức hoạt động nghệ thuật nghiệp dư, vừa là một tổ chức tương tế. Hàng năm, phường rối làm lễ tế tổ và nhận thêm người mới. Người mới được kết nạp mang trầu, rượu đến lễ tổ, trình phường thề giữ bí mật nhà nghề. Lệ không nhận phụ nữ vào phường, sợ khi lấy chồng xa mang theo bí truyền múa rối của phường.

Một vở rối nước thường có nhiều "nhân vật". Mỗi "nhân vật" (con rối) là một tác phẩm điêu khắc dân gian, mang dáng vẻ khác nhau, thể hiện tính cách cũng khác. Con rối được làm bằng gỗ, bên ngoài phủ sơn ta để chống thấm nước. Nhân vật tiêu biểu nhất của rối nước là chú tễu với thân hình tròn trĩnh và nụ cười hóm hỉnh lạc quan.

Congdongviet net -200330-170315.PNG

Vùng đồng bằng Bắc bộ có nhiều ao, hồ đã trở thành những sân khấu múa rối nước vô cùng sinh động. Bờ ao, hồ là nơi khán giả quây quần xem biểu diễn vào những ngày hội hè, đình đám. Buổi diễn bắt đầu là chú tễu ra giới thiệu. Với bộ mặt nghịch ngợm, trang phục ngộ nghĩnh, hai tay chỉ trỏ, miệng hát lời "dọn đám" chú tễu mang lại tràng cười sảng khoái ngay từ phút đầu. Nghệ nhân khi biểu diễn phải ngâm mình dưới nước để điều khiển con rối thông qua máy sào, máy dây. Nhạc đệm cho cuộc diễn là bộ gõ gồm trống, mõ, thanh la...

Kho tàng các vở rối nước rất lớn và ngày càng được bổ sung nhiều vở diễn mới có nội dung thích hợp với cuộc sống đương đại và sở thích của khán giả. Nghệ thuật rối nước Việt Nam là một loại hình sân khấu cổ truyền độc đáo được ưa chuộng ở trong nước và từng biểu diễn ở nhiều quốc gia.