Các thay đổi

<poem>Thái tổ họ Lý tên Công Uẩn, người làng Cổ Pháp, thuộc tỉnh Bắc Ninh.

Ông sinh năm Giáp Tuất (974), định ngôi năm Canh Tuất (1010) và mất năm Mậu Thìn (1028). Lý Công Uẩn là con nuôi của thiền sư Lý Khánh Văn từ năm 3 tuổi và truyền thuyết vẫn cho rằng ông là con của Vạn Hạnh.

Cũng theo truyền thuyết, ông thân sinh ra Công Uẩn nhà nghèo khó, đi làm ruộng thuê ở chùa Tiêu Sơn, huyện An Phong, phải lòng một tiểu nữ rồi nàng có mang. Nhà sư thấy thế đuổi đi nơi khác. Hai vợ chồng mang nhau đi, đến chỗ rừng Báng, mỏi mệt ngồi nghỉ mát. Chồng khát nước, xuống chỗ giếng giữa rừng uống nước, chẳng may sẩy chân, chết đuối. Vợ chờ lâu không thấy, đến giếng xem thì đất đã đùn lấp giếng, khóc lóc một hồi, rồi vào ngủ nhờ ở chùa ứng Tâm gần đấy.

Ông sư chùa ứng Tâm, đêm hôm trước nằm mê thấy ông Long thần báo mộng rằng: "Ngày mai dọn chùa cho sạch, có Hoàng đế đến". Nhà sư tỉnh dậy, sai tiểu quét dọn sạch sẽ, chực đợi từ sáng đến chiều chỉ thấy một người đàn bà có mang xin ngủ nhờ. Được vài tháng, có một đêm thơm nức cả chùa, nhà sư trông ra tam quan, thấy sáng rực lên. Nhà sư sai bà hộ chùa ra thăm thì người đàn bà ấy đã sinh một đứa con trai, hai bàn tay có bốn chữ son: "Sơn hà xã tắc". Sau đó, trời bỗng nhiên nổi cơn mưa to gió lớn, mẹ chú bé chết ngay sau khi sinh con và chú bé ở lại với nhà sư. Khi 8, 9 tuổi chú bé được nhà sư cho theo học sư Vạn Hạnh ở chùa Tiêu Sơn.

Công Uẩn lớn lên, khảng khái, chí lớn. Do có công, ông được làm quan thời vua Thiếu đế nhà Lê. Khi vua Thiếu đế bị giết, ông ôm thây vua khóc. Vua Ngọa triều khen là trung, cử ông làm Từ tướng quân chế chỉ huy sứ, thống lĩnh hết quân túc vệ.

Theo truyền thuyết, bấy giờ ở làng Cổ Pháp có cây gạo cổ thụ bị sét đánh tước lần vỏ ngoài, trong thân cây gạo có mấy câu sấm:

Thụ căn điểu điểuMộc biểu thanh thanhHòa đao mộc lạcThập bát tử thành (*)...

Ông lên ngôi, thấy kinh đô Hoa Lư hẹp, nên năm 1010 thay đổi đến Đại La thành. Nhân có điềm rồng vàng bay lên, mới đổi tên gọi là thành Thăng Long (tức Hà Nội bây giờ)..

Ông ở ngôi vua 18 năm. Là người của một dòng họ lớnVạn Hạnh xem câu sấm ấy, lâu đờibiết điềm nhà Lê đổ, có nhiều nhân vật tiếng tămnhà Lý sắp lên, cộng với khiếu thông minh bẩm sinh đã được nhập thân văn hóa ở một vùng đất văn minhbảo Công Uẩn rằng: "Mới rồi tôi thấy lời phù sấm kỳ dị, văn hiến, là con đẻ - con nuôi - con tinh thần của những vị cao tăng xuất sắcbiết rằng họ Lý cường thịnh, tất dấy lên cơ nghiệp. Nay xem trong thiên hạ người họ Lý Công Uẩn thực sự rất nhiều nhưng không ai bằng ông là người con ưu tú của trung tâm kinh tế - văn hóa Lục Tổ - Cổ Pháp thế kỷ 10khoan từ nhân thứ, được lòng dân chúng mà binh quyền nắm trong tay. Ông đã cùng triều Lý làm rạng danh vùng đất quê Người đứng đầu muôn dân chẳng phải ông và viết nên những trang sử oanh liệt trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Namthì còn ai đương nổi nữa".

Vì ông sinh ra ở chùa ứng Tâm cho nên chùa Lý Công Uẩn sợ câu nói ấy bây giờ có tên là chùa Dặn. Và ngôi huyệt chỗ giếng trong rừng Báng năm xưatiết lộ, những gò phải nhờ người đem giấu Vạn Hạnh ở xung quanh trông giống như hoa sen nở tám cánh cho nên nhà Lý truyền ngôi được tám đờichùa Tiêu Sơn.

Nơi Khi vua Ngọa triều mất, vua kế tự còn nhỏ, ông sinh ra nay thuộc làng Đình Bảngcầm quân túc vệ trong chốn cung cấm. Có quan chi hậu là Đào Can Mộc mưu với các quan triều, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninhlập ông lên ngôi Hoàng Đế.____________

* Theo chữ Hán các chữ "hòa"Ông lên ngôi, "đao"thấy kinh đô Hoa Lư hẹp, "mộc" hợp lại nên năm 1010 thay đổi đến Đại La thành chữ "Lê"; các chữ "thập", "bát". Nhân có điềm rồng vàng bay lên, "tử" hợp mới đổi tên gọi là thành chữ LýThăng Long (tức Hà Nội bây giờ).</poem>

Ông ở ngôi vua 18 năm. Là người của một dòng họ lớn, lâu đời, có nhiều nhân vật tiếng tăm, cộng với khiếu thông minh bẩm sinh đã được nhập thân văn hóa ở một vùng đất văn minh, văn hiến, là con đẻ - con nuôi - con tinh thần của những vị cao tăng xuất sắc, Lý Công Uẩn thực sự là người con ưu tú của trung tâm kinh tế - văn hóa Lục Tổ - Cổ Pháp thế kỷ 10. Ông đã cùng triều Lý làm rạng danh vùng đất quê ông và viết nên những trang sử oanh liệt trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.  Vì ông sinh ra ở chùa ứng Tâm cho nên chùa ấy bây giờ có tên là chùa Dặn. Và ngôi huyệt chỗ giếng trong rừng Báng năm xưa, những gò ở xung quanh trông giống như hoa sen nở tám cánh cho nên nhà Lý truyền ngôi được tám đời.  Nơi ông sinh ra nay thuộc làng Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.  Giáo sư Trần quốc vượng  ____________  * Theo chữ Hán các chữ "hòa", "đao", "mộc" hợp lại thành chữ "Lê"; các chữ "thập", "bát", "tử" hợp thành chữ Lý. [[Thể_loại:Danh_nhân_Việt_NamVăn_chương_Việt_Nam]][[Thể_loại:Truyện_cười_dân_gian]]