Ở Phú Yên, mùng chín tháng giêng âm lịch hàng năm đã thành thông lệ, người người rủ nhau lên Gò Thì Thùng xem đua ngựa.

Những người lớn tuổi ở xã An Xuân (huyện Tuy An- Phú Yên) cũng không nhớ rõ môn đua ngựa ở đây có từ bao giờ. Chỉ biết rằng những ngày mới giải phóng ở vùng núi này ngày tết vắng vẻ lắm, vậy là thanh niên rủ nhau dắt ngựa ra Gò Thì Thùng để đua với nhau.

Gò bằng phẳng và rộng mênh mông, mọc đầy hoa sim tím.Ngựa đua là những chú ngựa hàng ngày cùng họ lên rẫy thồ hàng, được họ khóac thêm tấm vải màu cho thêm phần long trọng. Những cô gái trong làng đến xem cũng hái những bó hoa rừng quanh đấy tặng cho người chiến thắng trong cuộc đua.

Rồi thôn này thi với thôn kia, đến nay hội đua ngựa đã lan rộng ra các xã giáp ranh ba huỵện: Đồng Xuân, Sơn Hòa, và miền núi Tuy An. Tỉnh Phú Yên đã đầu tư để nâng cấp hội này thành một hoạt động vui xuân cho cả khu vực. Mùng chín âm lịch hàng năm đã thành thông lệ, người người rủ nhau lên Gò Thì Thùng xem ngựa đua.

Năm nay tiết trời lạnh hơn mọi năm nhưng từ sáng sớm nhiều người đã náo nức đi hội. Họ đốt lửa lên để ngồi sưởi ấm. Họ quây quần quanh những nồi bắp nấu sôi sùng sục và chuyền cho nhau những trái bắp vừa chín tới, nóng hôi hổi.

Những cô gái miền sơn cước nước da trắng hồng, xinh xắn trong những chiếc áo khoác nhiều màu tạo thêm cho ngày hội hôm nay vẻ lãng mạn đáng yêu.

Sau hồi trống lệnh, đoàn diễu hành đã đi quanh sân để chào khán giả.Hàng ngàn người đã cổ vũ cho các kỵ sĩ. Kỵ sĩ trẻ nhất trong hội đua năm nay là em Võ Khung Ân -14 tuổi, và người lớn tuổi nhất là Ông Võ Ngọc, 60 tuổi, một người có thâm niên ba, bốn mươi năm... đua ngựa.

Có điều khá lạ là trên đường đua chỉ có ngựa cái, còn ngựa đực chỉ được dắt đến để... làm cảnh, không cho tham gia đua!

Do không phải là ngựa đua chuyên nghiệp nên nhiều tình huống vui đã diễn ra trên đường đua. Có chị chỉ chạy mỗi một vòng rồi ...thôi , không chịu chạy tiếp. Có chị đang chạy bổng ...rẽ ngoặt vào bên lề vì phía ấy có nhiều... chiến hữu đang ung dung gặm cỏ. Có chị hung hăng hất tung kỵ sĩ xuống đất...

Nhưng không sao, mọi người thỏa sức cổ vũ vì cuộc vui này mỗi năm chỉ tổ chức có một lần.